Op zaterdag 29 en zondag 30 juni opent Het GOLS-station traditioneel haar zomerseizoen met een openstellingweekeinde. Tijdens de zomermaanden is het voormalige stationsgebouw toegankelijk voor het publiek en is de grote modelbaan van het vroegere station Winterswijk in bedrijf. Het thema is dit jaar: GOLS – 30 jaar Toekomst. De fototentoonstelling is een collage van onderwerpen die dertig jaar geleden begonnen, of eindigden: Blauwe Engelen – Mijnbouw en textielindustrie en vooral de vereniging ‘Het GOLS-station’ zelf, die in 1983 is opgericht en nu voor grote veranderingen staat.
Steenkolen en goederentreinen
In 1979 reed de laatste goederentrein van Gelsenkirchen naar Winterswijk en terug – ruim 30 jaar geleden. De reden is duidelijk: geen steenkolen; de winning van ‘het zwarte goud’ is in de jaren ’70 en ’80 sterk verminderd. De foto’s geven een beeld van de kolenmijnen in vol bedrijf. De mijnen hebben hun ‘toekomst’ inmiddels achter zich; in Duitsland zijn nog maar enkele mijnen in bedrijf.
Textielindustrie
Sinds de jaren ’60 is de textielindustrie in Winterswijk sterk ingekrompen; een grote schok voor alle mensen die in deze textielfabrieken hun werk hadden en voor allen die dachten dat deze Achterhoekse en Twentse fabrieken voor altijd zouden bestaan: je kunt immers niet zonder kleding. Het is nu ruim 30 jaar geleden dat de laatste grote Winterswijkse textielfabrieken hun poorten sloten: de Tricotfabriek in1978, de Batavier in 1980. Maar helemaal zonder ‘toekomst’ was de textielindustrie niet: Gaudium, dat uit het faillissement van De Batavier is ontstaan, draait tot op de dag van vandaag bijzonder goed.
Dieseltreinstellen ‘Blauwe Engelen’
In 1953 – nu 60 jaar geleden – verschenen de zogeheten Blauwe Engelen op de baan. Ze ontleenden hun naam aan de blauwe kleur en vervingen de afgeschreven stoomlocomotieven en houten coupérijtuigen, die tot die tijd nog dienst deden. Ze waren destijds een grote vernieuwing; met hun indienststelling werden ook de dienstregelingen, waarbij nog ongeveer eens per twee uur een trein reed, omgezet in vaste uurdiensten: tweemaal zo vaak een trein.
De dieseltreinstellen hielden hun naam ‘Blauwe Engel’ ook toen ze vanaf 1960 rood werden geschilderd. ‘Rode Engel’ of ‘Rode Duivel’, dat klinkt niet en ook het publiek wist wel dat het ondanks de rode kleur om dezelfde treinen ging. Vanaf midden jaren ’70 kwamen er ook gemoderniseerde en sterk verbeterde ‘Blauwe Engelen’ op de baan. Deze hadden nu de gele NS-kleur, maar hielden natuurlijk toch hun oorspronkelijke naam.
In 1985 – nu bijna 30 jaar geleden – gingen de laatste rode treinstellen buiten dienst. De modernere, gele treinstellen bleven over. De laatste reden tot 2001 en hoe ze eruit zagen, kunt u zien aan treinstel 186 van Stichting Historisch Streekvervoer Achterhoek, dat bij het spoorstation langs het perron richting Arnhem staat. Het stel krijgt momenteel een schilderbeurt. De ‘toekomst’ van dit stel is het tonen van het treinvervoer op de diesellijnen in de jaren 1953-2001.
Het GOLS-station 30 jaar
Begin jaren ’80 stond het Winterswijkse stationsgebouw op de nominatie voor sloop. De NS had het gebouw eigenlijk niet meer nodig en wist zelfs nog niet of ze de treindiensten Zutphen – Winterswijk en Doetinchem – Winterswijk nog wel wilde voortzetten. Maar de ideeën voor opheffing circuleerden al sinds 1967, zonder dat er eigenlijk ooit een trein minder was gaan rijden, dus de kans dat de lijnen ‘toekomst’ hadden bestond ook. Er kwam een actiegroep die zich inzette voor het behoud van de stationsgebouwen in de Achterhoek. Er zijn inderdaad veel stationsgebouwen gesloopt, maar in 1982 besloot de NS en de gemeente Winterswijk dat het grote station Winterswijk toch mocht blijven bestaan. Vereniging Het Museum organiseerde een grote tentoonstelling over het vroegere zo levendige en grote station Winterswijk.
Uit het organiserend comité kwam in 1983 de ‘Spoorweg-interessegroep Het GOLS-station’ voort. Ze vond haar onderkomen op de zolder van het vroegere lokaalspoorstation, dat in gebruik was bij Meerdink Bouwmaterialen. Het gebouw stamt uit 1908 – destijds dus 75 jaar geleden – en de nieuwe vereniging mocht de zolder gratis gebruiken.
Ook in 1983 volgde een grondige restauratie van het NS-stationsgebouw – nu 30 jaar geleden – dat er sindsdien weer bijzonder goed bij staat.
Toekomst van Het GOLS-station & Stichting HSA
Anno 2013 staat Het GOLS-station voor grote veranderingen. Het bedrijf van Meerdink Bouwmaterialen is gestopt en de huisvesting is op langer termijn onzeker. Stichting Historisch Streekvervoer Achterhoek (HSA) en Het GOLS-station hebben de handen in elkaar geslagen om te komen tot een gezamenlijk onderkomen. Al sinds haar oprichting wil Stichting HSA graag een vast onderkomen voor al het trein- en busmateriaal hebben. Het materieel staat in de open lucht of in een tijdelijk onderkomen wat niet ten goede komt van het materieel. De plannen om een nieuw onderkomen te bouwen zijn gericht op het terrein langs de kleine parallelweg te Winterswijk waar nu het treinmaterieel staat. Nadere informatie hierover volgt later dit jaar. Tijdens de opendagen van Het GOLS-station zullen de plannen te zien zijn naast onze fototentoonstelling.
Kijk voor meer informatie over openingstijden en entreeprijzen op http://www.gols-station.nl. Ook is het museum te vinden op Twitter en Facebook.