Mark Deckers
Op zondag 1 mei, om 11.15 en 15.00 uur, presenteert Mark Deckers in de Winterswijkse bibliotheek zijn boek ‘Geruisloos verdwenen uit de bibliotheekgeschiedenis’. Deckers vertelt in dit boek over elf joodse bibliotheekmedewerkers van verschillende bibliotheken, die in de Tweede Wereldoorlog ontslagen werden in opdracht van de bezetter. Eén van die medewerkers was Jetje Meijler uit Winterswijk. De lezing is gratis bij te wonen, maar reserveren is wel nodig. Dat kan via: www.oostachterhoek.nl/deckers, door je aan te melden in één van de vestigingen van de Bibliotheek Oost-Achterhoek, of door te bellen met het Servicebureau: 088-0062929. In mei 1940 viel Duitsland Nederland binnen. In oktober 1940 werd de ariërverklaring gevraagd van alle ambtenaren en van alle instanties die gelieerd waren aan overheden, zoals bibliotheken. Zo’n 2.500 Joden werden op straat gezet. Daarvan werkten er elf bij negen verschillende openbare leeszalen. Alle negen bibliotheken werkten zonder direct protest mee aan het ontslag. Iedereen was bang voor de consequenties.
Eind november en begin december 1940 hoorden deze elf medewerkers via hun directeur of via de gemeente dat ze uit hun functie ontheven waren. Het formele ontslag volgde op 1 maart 1941. Zo ook Jetje Meijler, assistent in de openbare bibliotheek in Winterswijk. Hoe liep haar leven en hoe verhield zich dat tot andere Joodse bibliotheekmedewerkers in Nederland? Van hoe ze nog les kreeg van Max Euwe en meedeed aan toneel tot hoe ook haar leven werd afgebroken in Auschwitz. De in Neede opgegroeide Mark Deckers, bibliothecaris en ambtelijk secretaris bij Rijnbrink, de provinciale ondersteuningsinstelling voor bibliotheken in Gelderland en Overijssel, onderzocht deze tot nu toe onbekende bibliotheekgeschiedenis.
Er zijn pagina’s volgeschreven over de censuur die in de oorlog gepleegd werd, maar aan het ontslag van bibliotheekmedewerkers werden slechts enkele zinnen gewijd. “En gezien het leed dat deze elf medewerkers is overkomen, is dat onterecht”, aldus Deckers. ‘Geruisloos uit de bibliotheekgeschiedenis’ is een mooi, ontroerend en liefdevol monument voor het leed en onrecht dat deze bibliotheekmedewerkers is aangedaan eind 1940. Door de verhalen onder het stof van de bibliotheekgeschiedenis vandaan te halen heeft Mark Deckers deze collega’s weer een gezicht gegeven. De boekpresentatie van Mark Deckers is opgenomen in het programma van ‘Open Joodse Huizen / Huizen van Verzet 2022, waar meerdere locaties in Winterswijk te bezoeken zijn.