Foto: Achterhoek Nieuws
De term energietransitie is inmiddels een begrip geworden. De opwarming van de aarde door verbranding van fossiele grondstoffen wordt door 95 procent van de wetenschappers als waarheid aangenomen. De akkoorden van Parijs moeten ook in ons land worden uitgevoerd. Kolen- en gascentrales om elektrische energie op te wekken zullen over niet al te lange tijd tot het verleden behoren en plaats maken voor zonne- en windenergie en andere innovatieve vormen van energieopwekking. Minder energie verbruiken is ook een belangrijk onderdeel van de energietransitie. Het vormt een enorme uitdaging voor de maatschappij, want de tijd dringt. Wegkijken kan de politiek al lang niet meer. Het is kwart óver twaalf en niet één minuut vóór twaalf.
Netwerkbeheerder Liander heeft de opgave om al die ‘nieuwe energie’ in banen te leiden. Jelle Wils, woordvoerder van Alliander NV: “Iedereen is het er wel over eens, dat de omslag moet plaatsvinden naar meer duurzame energiebronnen. Het éénrichtingsverkeer van de energiecentrale naar de consument is snel aan het veranderen. De elektrische energie komt nu uit alle hoeken en gaten. Particulieren wekken zelf de benodigde elektriciteit op, leveren eventueel het overschot terug op het net of werken toe naar een nul-op-de-meter-woning. Steeds meer partijen hebben interesse om op wat grotere schaal energie te leveren. De energie zal steeds meer lokaal en regionaal worden opgewekt. Op dit moment is Liander druk bezig om de ‘slimme meter’ te installeren, die ons goed inzicht geeft waar de stroom vandaan komt en waar stroom nodig is. Dat is noodzakelijk om de schommelingen in het voltage te beteugelen.
Hausse
Wils vervolgt: “Er liggen driehonderd aanvragen van zonneweides en er is ook steeds meer interesse voor windmolens. Door landelijke en regionale overheden zijn er afspraken gemaakt dat er ook windenergie op land komt. Het verlenen van vergunningen levert op zee wat minder problemen op. Maar je kunt niet de zee helemaal vol leggen met windmolens, dat zou de scheepvaart teveel belemmeren. Liander heeft echter niet de positie om zich in de windmolendiscussie te mengen. Dat is een zaak voor de lokale overheden.”
Voorstanders van windenergie en zonne-energie proberen elkaar de loef af te steken met argumenten, over en weer goochelend met cijfers en rapporten met vele variabelen. Rapporten, die door de voortschrijdende techniek alweer achterhaald zijn op het moment dat ze uitkomen. Een windmolen met een capaciteit van 3 MW (er zijn al molens, die 10MW leveren) levert evenveel als twaalf hectare zonnepanelen. Een moeilijke keuze. Voor- en tegenstanders van windmolens buitelen over elkaar heen met verwijten over profijtgedrag aan de ene kant en aan de andere kant het verwijt, dat het bezwaar zich in werkelijkheid richt tot de eigen achtertuin.
Ideaal: verstandshuwelijk
De ironie wil, dat de combinatie van beide op één locatie de meest ideale situatie is. Wils: “Uit een onderzoek in samenwerking met het KNMI is naar voren gekomen, dat zon en wind voor bijna 99 procent complementair zijn. Als de zon schijnt, waait het maar zelden en als het hard waait schijnt meestal niet de zon. Dat heeft het technische gevolg, dat je kunt volstaan met één kabel met een hoog rendement. Bij alléén zonne- of windenergie kunnen de wisselingen in aanbod niet opgevangen worden. Om te voorkomen, dat er moet worden afgekoppeld, moet er dus meer kabel de grond in, en dat brengt extra kosten met zich mee. Het netwerk wordt door iedereen betaald en hoe meer je daar op kan besparen hoe beter.”
Om de kosten van het netwerk te drukken pleit Wils er ook voor om productie en verbruik zo dicht mogelijk bij elkaar te houden. “Je hebt dan minder kabel nodig. Er wordt naar een nauwe samenwerking met de gemeentes gestreefd. We hebben goede contacten opgebouwd met de Gemeente Winterswijk en we zijn vertegenwoordigd aan de ‘Lokale Energietafel’, waar gesproken wordt over de energietoekomst.”
Consumentenbond
Volgens Wils komt een voorlopige berekening van de gemiddelde landelijke kosten voor de energietransitie uit op 18.000 euro per huishouden. De vraag wie dat allemaal moet gaan betalen is door de politiek nog niet beantwoord. De Consumentenbond maakt bezwaar tegen het voornemen van de overheid om de ‘salderingsregeling’ te versoberen. De salderingsregeling houdt in dat door de energieleverancier de terug geleverde energie wordt afgetrokken van het verbruik van de afnemer. Hierdoor ontvangt de afnemer dezelfde prijs (inclusief belastingen en transportkosten) voor de terug geleverde energie als hij betaalt voor de energie die hij afneemt. Bij afschaffing van deze verkapte subsidieregeling zullen particulieren dan alleen nog maar zonnepanelen op het dak nemen voor eigen gebruik en niet meer.
Koffiedik kijken
Welke toepassingen belangrijk gaan worden is nog onzeker. Worden het de warmtepompen of is de ontwikkeling van de batterijtechnologie interessanter? Er loopt nu een proef met een buurtbatterij. Deze staat in een buurt in een hofje en bedient de huishoudens in de wijk. Wils: “Er is van alles mogelijk, maar we willen het wel bijtijds weten, want de kabels gaan voor 30 tot 40 jaar de grond in. Het lijkt nog ver weg, maar er moet nog zoveel gedaan worden. Ook de gasleidingen moeten eruit. Er zijn wel gedachten over om daarmee waterstof te vervoeren, maar ook daarover staat nog niets vast.”
Hoogspanningskabels
Het ligt niet in de verwachting dat hoogspanningskabels veel veranderingen zullen ondergaan in de omgeving van Winterswijk. Volgens Eefje van Gorp, woordvoerster van Tennet, dat verantwoordelijk is voor het hoogspanningsnet, is het huidige net al berekend op eventuele veranderingen. Om afkoppelen te voorkomen is er bij Doetinchem een nieuwe aansluiting gekomen op het Duitse net. Duitsland kan teveel aan energie doorgeven aan Nederland, en omgekeerd kunnen straks de windmolens op zee weer voorzien in de Duitse energiebehoefte als het daar even niet waait.
Sensoren in auto’s worden op dit moment gebruikt om data te leveren over het weer en de batterijen van de Tesla-auto worden gebruikt om energie af te staan of af te geven. In kleine opstellingen wordt opslag/conversie in waterstof uitgevoerd. Het is niet bekend of de omslag naar de waterstof-auto gaat lukken, maar er wordt met alle scenario’s rekening gehouden.
Verkiezingen
Hebben de netbeheerders de taak om de flexibiliteit van vraag en aanbod te orkestreren, aan de lokale gemeentes de opdracht om tot wijze beslissingen te komen, die ook nog onder de bevolking draagvlak moeten krijgen. De gevoeligheid voor media-aandacht is tegenwoordig groot en met de verkiezingen in aantocht wordt de politiek nerveus. Wijsheid, politieke moed en daadkracht zijn geboden, maar ook hier is het koffiedik kijken hoe het electoraat/de kiezer dat op gaat pakken.
Door: mediapartner Achterhoek Nieuws