Doetinchem – Op woensdag 30 april is het dertiende deel van het Woordenboek van de Achterhoekse en Liemerse Dialecten (WALD) verschenen. Dit nieuwe deel, getiteld ’t Peerd, richt zich volledig op de streektaal rondom paarden. In tegenstelling tot eerdere publicaties, gaat dit boek niet over de algemene woordenschat van streekbewoners, maar over vaktaal: specifieke woorden en uitdrukkingen die binnen beroepen en ambachten worden gebruikt. Net als de voorgaande delen toont ook dit deel de rijke verscheidenheid van de Achterhoekse en Liemerse streektaal.
Auteurs Lex Schaars en Henk Lieftink verzamelden voor dit boek zo’n 2500 dialectwoorden die te maken hebben met paarden. Dit varieert van benamingen voor jonge en oude dieren, lichaamsdelen en kleuren, tot termen voor karaktereigenschappen, gedrag, verrichtingen en verzorging. Ook woorden voor paardentuig, voortplanting, ziekten en behandelingen komen aan bod. “In 1983 en 1984 werden vragenlijsten ingevuld door individuele streektaalkenners en groepen streektaalliefhebbers uit meer dan vijftig plaatsen,” legt Schaars uit. “De antwoorden op die vragenlijsten worden nu gepubliceerd.” Het boek telt 112 pagina’s en bevat naast dertien thematische hoofdstukken ook twee alfabetische registers: één met ruim 400 Nederlandse begrippen en één met 2500 dialectwoorden, waaronder kleurrijke termen als hittepetit, vlegengek, dalverd en proeike. “De variatie in de woordenschat die betrekking heeft op het houden van paarden is verrassend,” aldus Schaars.
De presentatie van het boek vond plaats op woensdagmiddag 30 april bij het Erfgoedcentrum Achterhoek en Liemers in Doetinchem. Tijdens deze bijeenkomst werd niet alleen ’t Peerd officieel gepresenteerd, maar ontving Lieftink ook een Koninklijke onderscheiding. “Lieftink is vanaf de start in 1980 betrokken bij het WALD en werkt sinds 2011 als vrijwilliger aan het uitwerken van het verzamelde materiaal,” vertelt Schaars. Met het lintje wordt Lieftink geëerd voor zijn meer dan veertig jaar lange, toegewijde inzet. Een bijzonder en verdiend eerbetoon.
Sinds 1980 brengt het WALD-project de streektaal van de Achterhoek en Liemers in kaart. In ruim veertig jaar tijd zijn zo’n 175 vragenlijsten ingevuld. Het WALD ordent de woorden thematisch en in samenhang. Hiervoor zijn vijf hoofdthema’s vastgesteld. Drie daarvan zijn inmiddels afgerond: De mens (in vier delen), De mens en zien huus (één deel) en De mens en zien gezins- en gemeenschapslaeven (twee delen). Van De mens en de weerld verschenen tot nu toe drie delen; één deel ontbreekt nog. Binnen het thema De mens en zien wark zijn twee delen gepubliceerd: De mens en zien wark-A en De mens en zien wark-B.
’t Peerd zal als gratis e-book te bestellen zijn via de webwinkel van www.achterhoekseboeken.nl, onder het kopje ‘nieuwe aanwinsten’. Het boek is naar verwachting vanaf 8 mei online beschikbaar. Voor wie de voorkeur geeft aan een papieren exemplaar, is het mogelijk om via een voorinschrijving op dezelfde website een gedrukt exemplaar te reserveren. Vanwege de beperkte oplage kan het boek snel uitverkocht raken. Bij grote belangstelling volgt er een herdruk. De prijs van de papieren versie bedraagt € 22,95, exclusief verzendkosten.