n Nederland wordt in veel gemeenten het jaar 1572 gevierd met allerlei feestelijke aktiviteiten, omdat dat jaar kan worden beschouwd als de ‘geboorte’ van ons land. Hierbij wordt uitgegaan van de vier V’s: Vrijheid, Verdraagzaamheid, Verbondenheid en Verscheidenheid. Vereniging Het Museum heeft daar voor een tentoonstelling in de Wereld van Wenters een vijfde V aan toegevoegd: Vrijdenkers. Vier Winterswijkse Vrijdenkers komen in deze tentoonstelling aan bod: Helena Kuipers-Rietberg, Johanna Reiss, Gradus Kobus en Gerrit Komrij. Alle vier hebben ze op hun eigen wijze bijgedragen aan de geschiedenis van Winterswijk.
Helena Kuipers-Rietberg (Winterswijk 1893-Ravenbrück 1944) was onder de schuilnaam Tante Riek een van de belangrijkste mensen in het verzet tegen de Duitse bezetting tijdens de Tweede Wereldoorlog. Samen met dominee Frits Slomp richtte ze de Landelijke Organisatie voor hulp aan onderduikers (L.O.) op. Met die organisatie werden duizenden mensen uit handen van de bezetter gehouden.
Johanna Reiss (Winterswijk 1932), geboren als Annie de Leeuw, is bekend geworden als auteur van De schuilplaats, een boek over haar leven als Joodse onderduiker in de Tweede Wereldoorlog. Twee jaar en zeven maanden zat zij als kind ondergedoken in het dorp Usselo bij Enschede. Het boek beschrijft kristalhelder wat een kind van een jaar of tien ervaart tijdens een onderduik. Na de oorlog ging Johanna Reiss naar de Verenigde Staten, waar ze nog steeds woont. Met enige regelmaat komt Johanna naar Nederland en Duitsland om op scholen met jonge mensen te spreken en te waarschuwen tegen fascisme en anti-semitisme.
Gradus Kobus (Winterswijk 1879 – Neuengamme 1942)
Als voorman van de lokale afdeling van de Communistische Partij had Gradus ook contacten met Duitse partijgenoten. Door die connecties onderkende hij al snel na 1933 het gevaar van de nazi’s. Hij hielp naar Nederland gevluchte communisten en socialisten illegaal de grens over en zorgde dat ze via het netwerk van de Internationale Roode Hulp in ons land een veilige plek kregen. Gerrit Komrij (Winterswijk 1944 – Amsterdam 2012), geboren in de Iepenstraat 23, was dichter en kenner van de Nederlandse poëzie, schrijver, feuilletonist, vertaler, criticus, polemist en toneelschrijver. In 1993 werd hem de P.C. Hooft-prijs toegekend voor zijn beschouwende proza. Hij was van 2000 tot 2004 Dichter des Vaderlands. Hij stond bekend om zijn virtuoze en kleurrijke taalgebruik en was een gevreesd polemist.
Naast deze nieuwe expositie zijn er in de Wereld van Wenters ook tentoonstellingen te zien over Molukse popmuziek uit Winterswijk, portretten en informatie over bekende Winterswijkers, stalhouder Arie v.d. Putten en geologische vondsten.
In de Museum Fabriek loopt niet alleen nog steeds de tentoonstelling over het Rode Dorp, maar is nu ook tot 1 september a.s. de expositie Op Drift neergestreken. Deze tentoonstelling over de emigratie naar de Nieuwe Wereld was eerder al te zien in Kotten en de Wereld van Wenters.
Openingstijden Wereld van Wenters, Meddosestraat 38-42, dinsdag t/m vrijdag van 13.00 tot 17.00 uur en zaterdag van 11.00 tot 17.00 uur. Entrée € 4,00.
Openingstijden Museum Fabriek, Bedrijventerrein Morsepoort, Laan van Hilbelink 6.10, maandag, dinsdag en donderdag van 9.00 tot 12.00 en van 13.30 tot 17.00 uur. Entrée € 4,00.